17 Pupuh Sunda Dan Contohnya.
Hello semuanya. Saya pun lagi nih. Kali ini saya akan mengomongkan tentang karya seni Sunda yang disebut pupuh
Simaklah berikut ini!!
Pupuh adalah karya sastra berbentuk tembang yang teragendakan penggalan dari khazanah sastra Sunda. Pupuh itu terikut oleh patokan (aturan) pupuh berupa guru wilangan, guru lagu, dan watek. Suhu wilangan adalah jumlah engang (kaki kata) tiap padalisan (leret/baris). Guru lagu adalah sora panungtung (bunyi vokal akhir) tiap padalisan. Sedangkan watek adalah karakteristik isi pupuh.
Jumlah pupuh semuanya terdapat 17 jenis pupuh yang terbagi ke dalam dua kategori, yaitu 4 keberagaman pupuh termasuk ke privat Sekar Ageung dan 13 jenis pupuh lainnya termuat ke dalam Sekar Celak. Pupuh Sekar Ageung bisa ditembangkan (dinyanyikan) dengan menunggangi lebih dari suatu jenis lagu, padahal pupuh Sekar Alit sahaja bisa ditembangkan dengan satu jenis lagu saja. Di bawah adalah ke-17 jenis pupuh yang dimaksud:
17 Sekar Pupuh :
1. ASMARANDANA
2. BALAKBAK
3.DANGDANGGULA
4. DURMA
5. GAMBUH
6. GURISA
7. JURUDEMUNG
8. KINANTI
9. LANDRANG
10. LAMBANG
11.MAGATRU
12. MASKUMAMBANG
13. MIJIL
14. Pacul
15. Kepencong
16. SINOM
17. WIRANGRONG
Macam-macam Kelompok Pupuh
Sekar Ageung
Pupuh Kinanti
Pupuh Sinom
Pupuh Asmarandana
Pupuh Dangdanggula
Sekar alit Pupuh Balakbak
Pupuh Durma
Pupuh Gambuh
Pupuh Gurisa
Pupuh Jurudemung
Pupuh Ladrang
Pupuh Lambang
Pupuh Magatru
Pupuh Maskumambang
Pupuh Mijil
Pupuh Pangkur
Pupuh Simaung
Pupuh Wirangrong
Setiap pada (stanza) ke-17 jenis pupuh di atas memiliki jumlah padalisan yang tidak sama, begitupun dengan standar pupuh nyata master wilangan, hawa lagu, dan watek ke-17 jenis pupuh di atas itu sekali lagi berbeda. Di sumber akar ini pembahasan pupuhnya yakni perumpamaan berikut :
1.
KINANTI
Watek:
Menggambarkan perasaan sedang menanti (nungguan), khawatir (deudeupeun), atau rasa sayang (kanyaah).
Temperatur Wilangan dan Temperatur Lagu:
8-u, 8-i, 8-a, 8-i, 8-a, 8-i
Contoh Pupuh:
Budak leutik bisa ngapung
Babaku ngapungna peuting
Nguriling kakalayangan
Néangan nu amis-amis
Sarupaning bungbuahan
Naon baé nu kapanggih
2.
SINOM
Watek:
Menyantirkan rasa gembira (gumbira) atau rasa sayang (kadeudeuh).
Guru Wilangan dan Temperatur Lagu:
8-a, 8-i, 8-a, 8-i, 7-i, 8-u, 7-a, 8-i, 12-a
Abstrak Pupuh:
Rona-rona lauk émpang
Aya nu sami jeung pingping
Pagulung patumpang-taruh
Ratna Rengganis ningali
Warnaning lauk cai
Lalawak patingsuruwuk
Sepat patingkarocépat
Julung-julung ngajalingjing
Sisi kolam balingbing sisi balungbang
3.
ASMARANDANA
Watek:
Menggambarkan rasa asmara (kabirahian), comar kasih (deudeuh asih), atau rasa caruk (nyaah).
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
8-i, 8-a, 8-é/o, 8-a, 7-a, 8-u, 8-a
Contoh Pupuh:
Éling-éling mangka éling
Rumingkang di bumu alam
Darma wawayangan baé
Raga taya pangawasa
Lamun kasasar lampah
Nafsu nu matak kaduhung
Tubuh anu katempuhan
4.
DANGDANGGULA
Watek:
Menggambarkan rasa ketenteraman (katengtreman), ketampanan (kawaasan), keagungan (kaagungan), atau kegembiraan (kagumbiraan).
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
10-i, 10-a, 8-é/o, 7-u, 9-i, 7-a, 6-u, 8-a, 12-i, 7-a
Contoh Pupuh:
Sing aringet ulah salah harti
Ngomongkeun batur téh berarti pisan
Ngomong-ngomong tong polontong
Kabéh ngomongkeun batur
Keur muru hirup nu walagri
Diajar ngalalampah
Napak hirup batur
Maca kana pangalaman
Léngkah nu hade keur picontoeun diri
Nu goréng mah singkahan
5.
BALAKBAK
Watek:
Menggambarkan lelucon (heureuy) atau kelucuan (banyol).
Guru Wilangan dan Temperatur Lagu:
15-é, 15é, 15-é
Contoh Pupuh:
Aya warung sisi perkembangan ramé pisan, Citaméng
Awéwéna luas-luis los ka pendiangan, ngagoréng
Lalakina los ka pipir nyoo monyét, nyanggéréng
6.
DURMA
Watek:
Melukiskan rasa marah (ambek), besar hati (gedé haté), atau semangat (sumanget)
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
12-a, 7-i, 6-a, 7-a, 8-i, 5-a, 7-i
Pola Pupuh:
Di mamana kolonialis pada marudah
Lantaran dikiritik
Ku ahli nagara
Yén éta lampah virulen
Tapina kalah mudigdig
Ambek-ambekan
Dasar nu buta-tuli
7.
GAMBUH
Watek:
Memvisualkan rasa sedih (kasedih), sulit (kasusah), atau sakit hati (kanyeri).
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
7-u, 10-u, 12-i, 8-u, 8-o
Contoh Pupuh:
Tuh itu beurit lintuh
Mani rendey anakna sapuluh
Arilikan gambarna masing taliti
Anakna kabéh ngariung
Saregep hormat ka kolot
8.
GURISA
Watek:
Menggambarkan orang yang sedang melamun (ngalamun) atau melamun kosong (malaweung)
Master Wilangan dan Master Lagu:
8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a
Model Pupuh:
Hayang teuing geura beurang
Geus beurang rék ka Sumedang
Nagih ka nu boga hutang
Mun meunang rék meuli soang
Tapi najan henteu meunang
Mo rék taajul mulang
Rék terus guguru nembang
Jeung diajar nabeuh gambang
9.
JURU DEMUNG
Watek:
Mencitrakan rasa bingung, sulit dengan apa nan harus dilakukan (pilakueun).
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
8-a, 8-i, 8-a, 8-i, 8-a, 8-i
Contoh Pupuh:
Mun pinanggih jeung kasusah
Omat ulah rék nguluwut
Pasrahkeun ka Gusti
Ihtiar kelakuan dulu
Neda keistimewaan Nu Agung
10.
LADRANG
Watek:
Memvisualkan rasa lelucon (banyol) dengan pamrih menyayung (nyindiran)
Guru Wilangan dan Master Lagu:
10-i, 4-a (2x), 8-i, 12-a
Lengkap Pupuh:
Coba teguh masing telek telik
Éta bentuk, éta bagan
Sugan nyaho, Ujang nyai
Sato naon reujeung di mana ayana
11.
LAMBANG
Watek:
Menayangkan rasa lelucon (banyol) sahaja banyol yang mengandung kejadian yang harus dipikirkan.
Suhu Wilangan dan Suhu Lagu:
8-a, 8-a, 8-a, 8-a
Contoh Pupuh:
Riab anu lalumpatan
Lumpat bari tatanggahan
Tingalasruk susurakan
Rék ngarucu langlayang
12.
MAGATRU
Watek:
Menggambarkan rasa sedih, penyesalan (handeueul) makanya perilaku koteng, maupun menasehati (mapatahan).
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
12-u, 8-i, 8-u, 8-i, 8-ozon
Paradigma Pupuh:
Coba teguh naon nu sukuna tilu
Panon opat henteu galib
Leumpangna rumanggieung laun
Éstuning ku matak watir
Dongko bari oho-oho
13.
MASKUMAMBANG
Watek:
Menggambarkan rasa keprihatinan (kanalangsaan), tersentuh perasaan dengan sakit lever.
Guru Wilangan dan Guru Lagu:
12-i, 6-a, 8-i, 8a
Contoh Pupuh:
Duh manusa mana teungteuingeun teuing
Nyangsara pohara
Naha naon dosa kuring
Anu matak dikurungan
siapa ituh yang mungkin yang bisa saya sher kpada semua pengunjung laman “Berlatih POSTING.COM”
17 Pupuh Sunda Dan Contohnya
Source: https://belajarposting13.blogspot.com/2018/01/17-pupuh-sunda-pupuh-sunda-yang-menarik.html